استاد حوزه با بیان اینکه ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در حال جهانی‌ شدن هستیم، تاکید کرد: بدون کلام و حکمت نمی‌توان با مردم دنیا سخن گفت، ولی کلام و حکمت کافی نیست و نیازمند یک نفس تزکیه‌یافته است تا دیگران را بتواند تغییر دهد.

به گزارش ایکنا، آیت‌الله سیدابوالفضل بهشتی‌پور، استاد حوزه علمیه، 6 مهرماه در نخستین روز از مراسم افتتاحیه مرکز تخصصی تمدن نوین اسلامی حوزه علمیه با بیان اینکه انسان واجد روح و جسم است با طرح این پرسش که آیا نفس کارآیی دارد یا بدن؟ گفت: مثلا این حواس پنجگانه مطالب را می‌گیرند یا اینکه نفس در عین تجرد دارای همه چیز از جمله حواس خمسه است و بدن، واسطه است؟ کما اینکه بدن برزخی واسطه نفس با فضای عالم برزخ است و در قیامت هم نفس با فضای قیامت مواجه است و اینجا معرکه آراء بین فلاسفه و متکلمین و ... است.

وی افزود: در فضای آیات قرآن، مؤمنین توشه برای قیامت جمع می‌کنند تا وارد بهشت شوند، من جاء بالحسنه فله عشر امثالها؛ هر کسی کار نیکی بکند 10 برابر پاداش می‌بیند ولی اگر گناهی بکند به همان اندازه جزا می‌بیند؛ براساس برخی آیات دیگر، ظالمین خودشان هیزم جهنم هستند و مؤمنین خودشان بهشت؛ فرمود: فَأَمَّا إِنْ کَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ؛ فَرَوْحٌ وَرَیْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِیم، یعنی مقرب خودش روح و ریحان و جنت نعیم است نه اینکه وارد بهشت شود؛ وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا، انسان‌های فاسق خودشان هیزم جهنم هستند نه اینکه داخل جهنم بروند.

وی ادامه داد: پس کسانی که «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا» دارای کمالات اخلاقی و متخلق به اخلاق هستند، ولی کسانی که «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى? وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً ? وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» خودشان اخلاق هستند، نه اینکه متخلق به اخلاق باشند و این دو با هم فرق دارند. افرادی که متخلق به اخلاق هستند، ممکن است در مواردی اخلاق را زیرپا بگذارند زیرا این کمال، عرضی است نه جوهری ولی گروه اول اخلاق در وجودشان جوهر است.

آیت‌الله بهشتی‌پور با بیان اینکه برخی به غرب رفتند و حرف‌های بی‌ربط زدند در حالی که در پیروزی انقلاب سهم داشتند و مجاهدت‌هایی هم کرده بودند، افزود: وقتی مطامع دنیا پیش آمد سراغ دنیا رفتند آن هم متاسفانه گاهی در سنین بالا؛ بنابراین اگر اعمال انسان عین نفس شد وحدت در وجود او ایجاد می‌شود و در این صورت صفات نیک هیچ وقت از بین نمی‌رود. پس اصل، نفس است و این نفس در برزخ با لباس برزخی و در قیامت با لباس قیامتی و در نزد «ملیک مقتدر» هم متناسب با آن خواهد بود و اگر از قیامت بالاتر هم بود لباس آنجا را خواهد پوشید.

استاد حوزه با اشاره به مباحث کلامی و حکمی، گفت: کلام، علم‌الیقین و حکمت، تعقل و عین‌الیقین است؛ انسان شاید اگر تنها مجهز به کلام باشد در برخی موارد کم بیاورد ولی اگر این کلام با حکمت جمع شود هیچ چیزی قادر نیست آن را تغییر بدهد. بحث این است که آیا کلام و حکمت می‌توانند علم را عین نفس کنند؟ که اگر مطامعی پیش آمد این علوم، عرضی نباشند و جوهر و عین نفس باشند.

وی افزود: خیلی‌ها واجد این علوم بوده‌اند ولی چون همراه با عمل نبوده است، دچار مشکل شدند هم در حوزه نجف و هم در حوزه قم؛ در روایت داریم نفس این توان را دارد که خود را به جای خدا جا بیندازد و بنابر روایت اگر کسی نفس را شناخت خدا را هم خواهد شناخت.

آیت‌الله بهشتی‌پور تصریح کرد: امام خمینی(ره) وقتی دنیا و مطامع دنیوی به او روی آوردند به آنها پشت کرد؛ جنگ شد ولی امام دچار تغییر نشد و فرمودند اگر همه شهید شوند خونشان از سیدالشهدا بالاتر نیست، زیرا معرفت به کلام و حکمت اضافه شد و آن را عین نفس کرد و جوهر وجود او شد، نه اینکه خواسته‌های خفته‌ای در میان باشد که خود انسان خبر ندارد و ناگهان بروز می‌کند، لذا کسی ممکن است 70 سال سن داشته باشد، ولی هنوز این وسواس فرصت بروز و ظهور نیافته باشد. 

استاد حوزه با بیان اینکه ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در حالی جهانی‌شدن هستیم، تاکید کرد: بدون کلام و حکمت نمی‌توان با مردم دنیا سخن گفت، ولی کلام و حکمت کافی نیست و نیازمند یک نفس تزکیه یافته و پاک است؛ آیا کلام و حکمت افراد را تغییر می‌دهد؟ بله اندیشه او را تغییر می‌دهد ولی معلوم نیست نفس او را تغییر بدهد.

وی ادامه داد: ما در مجالس مذهبی خودمان از آخرت و قرآن و سخنان ائمه(ع) می‌گوییم ولی در روز قیامت که روز آشکار شدن اسرار است معلوم نیست کسی که قال الصادق و قال الباقر(ع) گفته است خودش عامل هم بوده است؛ ما مطالب علمی با تخته سیاه و قلم و کاغذ منتقل می‌کنیم ولی عرفان نیازمند جذبه و خلسه است. نقل است که بزرگانی خدمت علامه طباطبایی رفتند و ایشان یک ساعت در حال خلسه بوده است.

آیت‌الله بهشتی‌پور اضافه کرد: کلام و حکمت، قال و قیل است ولی در معرفت، انتقال از نفس به نفس است؛ به تعبیر دیگر شاگردان امام و شاگردان علمای نجف هر دو فقه و اصول خوانده‌اند ولی چرا شاگردان امام همه مبارز و انقلابی ولی شاگردان نجف اینطور نبودند. فقه و اصول که تقریبا یکی است ولی چه عاملی باعث این قضیه شده است؟ حتی برخی قبل از انقلاب، ساواک رفتند و امضا دادند که دست از پا خطا نکنند. بنابراین این نفس مهذب است که می‌تواند نفس دیگران را تغییر دهد.

وی ادامه داد: حالا اگر ما تبلیغ رفتیم و روز قیامت مخاطبان ما را آوردند در حالی که حب جاه و مال داشتند خواهند پرسید که چرا شما حب جاه و مال داشتید که اینها هم دارند. در همین انقلاب خودمان ببینید کسانی که شاگرد مقام معظم رهبری بودند معمولا آلوده نشدند ولی افرادی که دنبال برخی از دیگران رفتند گرفتار دنیا شدند، زیرا با کسانی بودند که نفس آنها تزکیه نشده بود.

استاد حوزه علمیه خطاب به طلاب حوزه بیان کرد: طلاب باید روی نفس خود کار کنند زیرا حکمت و کلام مقدمه محفوظ ماندن نفس از خطاست. افرادی داشته‌ایم که علمشان از حافظه آنان محو شده است ولی نفس آنان ثابت بوده است؛ ما در اواخر عمر مرحوم آیت‌الله بهاءالدینی خدمت ایشان رسیدیم، ایشان در حالی که دستش رمق نداشت تا سیگار را تا دهانش بالا ببرد، نشاط در چهره و چشم داشت.

وی افزود: علوم حوزه مانند کلام و فلسفه و حکمت باید در خدمت نفس باشند؛ البته انسان خوب است توشه بردارد تا وارد جنات الهی شود ولی اگر بخواهد وحدت نفس پیدا کند باید نفس تغییر یابد و برنامه‌ریزی علمی در حوزه هم باید در این راستا باشد. درست است ما مانند امام نمی‌شویم ولی می‌توانیم در این مسیر گام برداریم و به خصوص تغییر نفس برای طلاب جوان آسان است.